طراحی و تعیین روایی و پایایی پرسش نامه تاثیر مدل اعتقاد بهداشتی در استفاده کنندگان از دو روش تنظیم خانواده قرص و کاندوم

چکیدهپیش زمینه و هدف: ابزارهای سنجش و پرسش نامه هایی که در تحقیق ها بکار گرفته می شوند تا از طریق آن ها میزان دستیابی به اهداف پژوهش اندازه­گیری شوند، خود باید استاندارد باشند تا با آن ها بتوان تاحد ممکن ضمانت نتایج بدست آورده را تضمین نمود. مطالعه حاضر با هدف استانداردسازی و تعیین روایی و پایایی پرسش نامه برای سنجش مفاهیم مدل اعتقاد بهداشتی برای گیرندگان خدمت دو روش پیشگیری از بارداری قرص و کاندوم بکار گرفته شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه با بررسی متون اقدام به جمع آوری تعدادی از پرسش نامه های بکار گرفته شده در تحقیق های مربوط به سلامت باروری و تنظیم خانواده که مدل اعتقاد بهداشتی در آن ها بکار گرفته شده بود، شد. سپس پرسش نامه اولیه تدوین و در مرحله اول اعتبار ظاهری و محتوایی آن با بهره­گیری از expert opinion ارزیابی شد و در مرحله بعد قابلیت فهم آن توسط مشتری با انجام مطالعه راهنما بر روی ۲۰ نفر انجام شد و در مراحل سوم و چهارم پایایی پرسش نامه با بهره گیری از روش آزمون-آزمون مجدد و محاسبه معیارهای نمونه برداری برای تضمین کیفیت، آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار stata انجام شد. برای ارایه نمودن نتایج از آمار توصیفی استفاده شد.یافته ها: در مرحله اعتباریابی ابزار سه آیتم از پرسش نامه کاندوم و چهار آیتم از پرسش نامه قرص حذف و پرسش نامه ها برای ارزیابی قابلیت درک توسط مشتریان در اختیار ۲۰نفر از افراد قرار داده شد که با استفاده از معیارهای تضمین کیفیت حداقل ۸۰درصد سوالات قابل قبول تشخیص داده شدند. پس از انجام اصلاحات لازم، پرسش نامه ها در اختیار ۳۰ نفر از مشتریان دریافت کننده خدمات قرار داده شد و به فاصله ۱۵ روز مجدداً همین افراد مورد پرسش­گری قرار گرفتند و نتایج برای تضمین کیفیت مورد ارزیابی قرار گرفتند و سوالاتی که دارای نقص بودند اصلاح شده و دوباره پرسش نامه بر روی ۳۰ داوطلب دیگر آزمون شد و پس از ۱۵ روز دوباره روی این ۱۵ نفر آزمون شد و نتایج برای تضمین کیفیت مورد ارزیابی قرار گرفتند.بحث و نتیجه گیری: در بیشتر مطالعات، تهیه ابزار استاندارد برای انجام مطالعه یکی از اساسی ترین اقدامات برای انجام بررسی است. این امر باتوجه به حساسیت موجود در اغلب موارد نیازمند زمانی طولانی برای طی مراحل استانداردسازی است. ولی با مرور دقیق مستندات و تجربیات انجام شده و بهره­گیری از ابزاری که پایایی و روایی آن ها پیش از این تایید شده است، این زمان قابل کوتاه تر شدن است. نتایج این مطالعه نشانگر روایی و پایایی قابل قبول پرسش نامه طراحی شده در سنجش اجزا مدل اعتقاد بهداشتی برای خدمات تنظیم خانواده است.مجله پزشکی ارومیه، دوره بیست و یکم، شماره پنجم، ص 390-382، بهمن و اسفند 1389